Alles over Flagstones: Geschiedenis, Soorten en Toepassingen

Flagstones – ook wel breukstenen of “scherven” genoemd – zijn dunne, onregelmatig gevormde platen van natuursteen . Door hun organische vorm en authentieke charme zijn deze grillige tegels de laatste jaren helemaal terug van weggeweest in moderne ontwerpen. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende steensoorten (kwartsiet, zandsteen of kalksteen) en kleuren – van opvallend fel tot zachte aardetinten – en vormen de ontbrekende puzzelstukken die binnen- en buitenruimtes naadloos met elkaar verbinden . In deze blog duiken we diep in de wereld van flagstones: wat het precies zijn, hoe ze door de geschiedenis heen zijn gebruikt, welke types er wereldwijd te vinden zijn, en hoe je ze het best kunt plaatsen én onderhouden.

Wat zijn flagstones?

Flagstones verwijzen in wezen naar de vorm en het legpatroon van de steen, niet naar een specifieke steensoort. Het is een beetje te vergelijken met een mozaïek van losse natuursteenfragmenten zonder vast rasterpatroon . Deze legmethode – in het Engels ook wel crazy paving genoemd – gaat terug tot de Romeinse Oudheid, waar men al gebroken stenen gebruikte om wegen en vloeren aan te leggen . Bepaalde gesteenten, zoals leisteen en kwartsiet, splijten van nature in platte lagen. In de groeve worden met zware machines grote platte schollen uit de rots losgespleten, die een grillige vorm, wisselende dikte en natuurlijk gespleten oppervlak hebben . Deze ruwe platen zijn de flagstones, die zonder verdere bewerking kunnen worden toegepast of eventueel op maat gekloofd/gezaagd voor een passend resultaat. Het behoud van het natuurlijke breukvlak geeft flagstone-oppervlakken hun kenmerkende rustieke textuur.

Toepassing: van verleden tot heden

Door de eeuwen heen zijn flagstones geliefd gebleven als bestratings- en bekledingsmateriaal. Veel traditionele dorpen gebruikten lokale steensoorten als flagstones in straten, erven en vloeren. Zo staat Karystos in Griekenland al sinds de Oudheid bekend om zijn beroemde platte leisteenplaten die in terrasvloeren en paden werden gelegd. In middeleeuws Europa zag je onregelmatige kasseien en breukstenen terug in pleinen en kloostertuinen. Zelfs in de moderne architectuur duiken flagstones op in iconische projecten – bijvoorbeeld architect Frank Lloyd Wright integreerde lokale flagstone-vloeren naadloos van binnen naar buiten in zijn designs, om de band met de natuurlijke omgeving te versterken.

Tegenwoordig worden flagstones zowel outdoor als indoor toegepast. Buiten zijn ze populair voor terrassen, tuinpaden, opritten en rond zwembaden. Door hun grillige vorm creëren flagstones een speels effect zonder het strakke “tegelraster”, waardoor ze prachtig opgaan in een organische tuinaanleg . Bovendien zorgen de vaak brede, doorvoegde voegen ervoor dat regenwater vlot kan infiltreren in de ondergrond, wat plasvorming en afwatering verbetert . Binnen kom je flagstones tegen in rustieke keukens, livingrooms of wijnkelders voor een landelijk karakter, maar ook in hedendaagse interieurs waar ontwerpers een natuurlijke, tijdloze toets willen toevoegen. Een populair concept is het doorlopen van een flagstone-vloer van binnen naar buiten: dezelfde natuursteen loopt van de woonkamer door op het terras, waardoor in- en exterieur visueel in elkaar overvloeien. Het resultaat is een indoor-outdoor beleving die zowel particulieren als architecten erg waarderen.

Soorten flagstones wereldwijd

In vrijwel elk land waar natuursteen wordt gewonnen, bestaan er varianten die als flagstone gebruikt kunnen worden. Hieronder bespreken we een aantal prominente types flagstones en hun kenmerken – een echte wereldreis langs groeves en gesteenten:

Braziliaanse kwartsiet (Minas Gerais)

In Brazilië, meer bepaald in de staat Minas Gerais, wordt een van de meest uitzonderlijke kwartsiet-flagstones ontgonnen. STONE haalt hier natuursteen uit een iconische groeve en biedt drie zeldzame kwartsiet-flagstones exclusief aan: Albino Yellow, Albino White en Flamingo . Deze Braziliaanse flagstones vallen op door hun unieke kleurenpalet – van zacht wit/geel bij Albino tot roze-oranje tinten bij Flamingo – die je bij geen enkele andere leverancier vindt. Kwartsiet is een metamorf gesteente dat ontstaat uit zandsteen, en staat bekend om zijn extreme hardheid en lage waterabsorptie. Brazilian Quartzite flagstones zijn dan ook bijzonder duurzaam, kleurvast en vorstbestendig. Ze lenen zich uitstekend voor intensief belopen terrassen of binnenvloeren die een exotische, luxe uitstraling mogen hebben. De natuurlijke splijtruwe bovenkant geeft bovendien een goede antislip, wat ze ideaal maakt voor rondom zwembaden of andere natte zones.

Zweedse kwartsiet (Flammet)

Flammet is een hoogwaardige flagstone afkomstig uit Zweden, gewonnen uit de steengroeves van het plaatsje Finnsäterna (Offerdal) in Jämtland. Het materiaal is een dichte kwartsiet (soms geclassificeerd als fylliet/leisteen) met een karakteristieke antraciet-grijze kleur. Dankzij de kwartshoudende samenstelling heeft Flammet-kwartsiet een zeer geringe porositeit en wateropname , wat betekent dat vocht en vorst weinig greep krijgen op deze steen. Flammet-flagstones hebben doorgaans een vlak splijtoppervlak met subtiele glinsteringen en een elegante, genuanceerde structuur. De steen oogt strak, maar behoudt toch een natuurlijke charme en komt daarom zowel in moderne als rustieke ontwerpen tot zijn recht . Interessant weetje: Flammet lijkt sterk op de beroemde Alta-kwartsiet uit Noorwegen, maar is net iets donkerder van tint en nog robuuster van aard . De standaard dikte van Zweedse Flammet-flagstones is 2-4 cm , maar er bestaan ook dunnere varianten die geschikt zijn voor bijvoorbeeld wandbekleding of binnentoepassingen. Doordat deze kwartsiet praktisch geen vocht opneemt en een hoge dichtheid heeft, kan hij probleemloos buiten in strenge winters worden gebruikt – hij is zelfs getest vorstbestendig tot in extreem koude klimaten.

Griekse leisteen (Balak)

Uit de Marmari-regio op het Griekse eiland Evia komt de Balak-flagstone, een donkergrijze tot bijna zwarte natuursteen. Balak is in feite een lokale leisteensoort (schist) afkomstig uit de befaamde Karystos-steengroeves bij het dorp Agia Irini . Deze streek is al sinds de Oudheid vermaard om haar natuursteenplaten – de “Karystos-stenen” – die al eeuwenlang gebruikt worden voor bestrating en bouwprojecten . De moderne Balak-flagstone zet die traditie voort met een materiaal dat uitzonderlijk hard en duurzaam is. Schist uit Marmari heeft een hoge dichtheid (ca. 2700 kg/m³) en een waterabsorptie van minder dan 0,5% , wat betekent dat het bijna geen vocht opneemt en zeer goed tegen vorst en slijtage kan. Deze flagstones hebben een enigszins ruwe, gelaagde textuur en diepe antracietkleur, wat een prachtig contrast geeft in zowel groene tuinen als strakke stadsomgevingen. Griekse Balak-flagstones worden vaak toegepast op terrassen, tuinpaden en zelfs gevelbekledingen voor een rustiek-mediterrane uitstraling. Dankzij hun authentieke herkomst en kwaliteiten zijn ze geliefd bij architecten die een stukje oude wereld in moderne projecten willen brengen.

Indiase zandsteen (Kandla Grey & Merano)

India is een van ’s werelds grootste producenten van natuursteen, en Rajasthan in het bijzonder levert veel flagstone-materiaal. Twee populaire varianten zijn Kandla Grey en Kandla Brown zandsteen – bij STONE ook bekend onder de namen Focus (grijs) en Merano (bruin). Kandla Grey is een hardgrijze zandsteen die gewonnen wordt in de regio Bhilwara en Bundi in Rajasthan . Deze steen heeft een fijnkorrelige structuur met soms lichte adertjes of kleurschakeringen, en staat bekend om zijn stevige kwaliteit. Door kwarts- en silicacement is Kandla Grey zeer hard en goed bestand tegen weer en wind . De neutrale grijstint past uitstekend bij moderne ontwerpen en vormt een mooi canvas voor bijvoorbeeld minimalistische tuinen.

Kandla Brown (Merano) – internationaal vaak Autumn Brown genoemd – is een zandsteen met warme aardetinten. De kleur is een mengeling van lichte en donkere bruinwaarden met hier en daar een hint van grijs . Deze zandsteen oogt daardoor heel natuurlijk en “aards”, ideaal voor landelijke terrassen of opritten. Net als de grijze variant is Kandla Brown hard en slijtvast, en relatief gemakkelijk in onderhoud. Een lichte verwering of patina na verloop van tijd geeft deze stenen alleen maar meer karakter. Indische zandsteen-flagstones worden meestal in diktes van ~2-3 cm geleverd en hebben een gekloofde, antieke afwerking aan het oppervlak. Ze kunnen zowel in de tuin (paden, terrassen, traptreden) als binnen (serres, veranda’s) gelegd worden. Dankzij de combinatie van betaalbaarheid, mooie kleuren en robuustheid zijn Kandla-flagstones wereldwijd geliefd bij tuineigenaars, architecten en aannemers.

Porfier (Porfido Rosso uit Italië)

Porfiersteen, of porfido in het Italiaans, is een vulkanisch gesteente dat bijzonder geschikt is als flagstone vanwege zijn enorme slijtvastheid. Porfido Rosso verwijst naar roodachtige porfier, een steensoort die vooral in Noord-Italië (Trentino-Zuid-Tirol) wordt gedolven . In de uitlopers van de Dolomieten bij Val di Cembra bevinden zich bekende porfiergroeves die al decennialang kwalitatieve bestratingssteen leveren. Porfido Rosso kenmerkt zich door een diepe roodbruine tot paarsachtige kleur, vaak gemarmerd met kleine kristalletjes (fenocrysten) in het gesteente . Deze porfier heeft een natuurlijke splijting in lagen, waardoor men onregelmatige platen kan verkrijgen die ideaal zijn voor “crazy paving”. Historisch werd porfier in Italiaanse dorpjes veel gebruikt voor pleinen en straten; het materiaal kan enorme belasting weerstaan en blijft zelfs na eeuwen nog intact. Tegenwoordig zien we Porfido Rosso-flagstones terug in exclusieve tuinontwerpen of opritten die een Zuid-Europese flair moeten uitstralen. De warme kleur combineert prachtig met groen in de tuin en met mediterrane bouwmaterialen (zoals terracotta of natuurstenen gevels). Technisch gezien scoort porfier zeer hoog: de druk- en slijtsterkte is uitstekend en water dringt nauwelijks in de steen. Daardoor is hij vorstbestendig en ook nog eens antislip door de ruwe structuur. Met Italiaanse porfier haal je dus een stuk Romeinse betrouwbaarheid én schoonheid in huis.

Travertijn flagstones (Italië & Turkije)

Travertijn is een type kalksteen dat wereldwijd bekendstaat om zijn gebruik in prestigieuze gebouwen – denk aan het Colosseum in Rome, dat uit travertijn is opgetrokken. Als flagstone is travertijn eveneens een interessante keuze, zeker voor wie een tijdloze en klassieke sfeer wil. In Italië worden al sinds de Romeinse tijd travertijnplaten gewonnen in Tivoli (bij Rome), waar de beroemde Travertino Romano Classico vandaan komt . Deze ivoorkleurige travertijn met kenmerkende aders en poriën siert al eeuwenlang pleinen en villa’s. Naast Italië is tegenwoordig vooral Turkije een grote producent van travertijn . Turkse travertijn-flagstones komen in diverse kleuren, van lichtbeige tot zilvergrijs en zelfs roestbruine rosé-tinten (bijvoorbeeld Travertin Silver en Travertin Rosé in het assortiment). Elke herkomst heeft zijn eigen kleurschakeringen en aderpatronen, wat unieke ontwerpmogelijkheden biedt voor zowel klassieke als moderne projecten .

Travertijn-flagstones worden gewaardeerd om hun rustieke look: de onregelmatige vorm in combinatie met de natuurlijke gaatjes en aders geeft een vloer of terras een doorleefde, zuiderse uitstraling. Ze worden vaak gebruikt voor terrassen, patio’s en rond zwembaden omdat het oppervlak, eenmaal gezandstraald of licht verouderd, voldoende stroef is. Daarnaast voelt travertijn aangenaam aan de voeten en blijft het in de zomer relatief koel. Belangrijk om te weten is dat travertijn kalkhoudend en poreus is – dat draagt bij aan de charme, maar vraagt ook de juiste plaatsing en zorg. Een vakman weet bijvoorbeeld dat je de open poriën kunt opvoegen of vullen als je een vlakker oppervlak wenst, of ze juist open kunt laten voor het ruigere karakter. Travertijn is doorgaans vorstbestendig (mits correct gelegd met goede drainage), en evolueert mooi in de tijd: de steen patineert en krijgt een mildere tint naarmate hij ouder wordt . Wel vergt hij iets meer onderhoud dan een harde kwartsiet; zo is het aanbevolen om travertijn periodiek te reinigen en te impregneren om vlekken en vervuiling te voorkomen . Als autoriteit in travertijn biedt STONE een ruim assortiment van topkwaliteit, zowel klassieke Italiaanse als hoogwaardige Turkse varianten . Zo is er voor elk tuinontwerp – van strak stadsterras tot weelderige wellness-tuin – een geschikte travertijn-flagstone met de juiste textuur en afwerking.

Pietra Cortese (Turkse kalksteen)

Pietra Cortese is een elegante flagstone van Turkse kalksteen. Deze steen is fijnkorrelig van structuur met een beige tot lichtbruine basiskleur, doorspekt met kleine fossieltjes en bruine deeltjes . De naam klinkt Italiaans (“beleefde steen”), maar verwijst naar de verfijnde uitstraling: Pietra Cortese heeft een zachte aardetint die harmonieus in zowel klassieke als moderne omgevingen past. Deze kalksteen wordt in dikke onregelmatige platen gewonnen en vervolgens meestal gezandstraald afgewerkt voor gebruik als flagstone. Het oppervlak is daardoor mat en subtiel ruw, wat voor een aangenaam tactiel gevoel zorgt. Ondanks de zachte kleurtinten is Pietra Cortese verrassend hard en duurzaam. De technische eigenschappen liegen er niet om: de volumieke massa is hoog (~2670 kg/m³) en de porositeit laag, waardoor de wateropname zeer beperkt blijft . Laboratoriumtests tonen aan dat deze kalksteen minstens 240 vorst-dooi-cycli probleemloos doorstaat – een indicatie dat hij in ons klimaat winterhard is. Pietra Cortese-flagstones zijn doorgaans ~3 cm dik en kunnen dankzij hun stevigheid gebruikt worden voor terrassen met intensief gebruik (bijv. oprit of druk belopen pad) . Ook binnen zien we deze steen verschijnen, bijvoorbeeld in wellnessruimtes of badkamers waar de warme beige teint voor een spa-achtige sfeer zorgt. Een bijzonder kenmerk van Pietra Cortese zijn de sporadische fijne adertjes die door de steen lopen – sommige mensen denken dat dit haarscheurtjes zijn, maar in werkelijkheid zijn het natuurlijke sedimentlijnen die geen enkele afbreuk doen aan de sterkte . Wie een neutrale, tijdloze flagstone zoekt die tegelijk onderhoudsvriendelijk en exclusief is, komt al gauw bij deze Turkse kalksteen uit.

Plaatsing en onderhoud van flagstones

Plaatsing: Het leggen van flagstones vergt een iets andere aanpak dan het leggen van rechte tegels, juist door hun onregelmatige vorm en dikte. Doorgaans worden flagstones in een traditioneel nat mortelbed geplaatst . De reden is simpel: natuurlijke flagstones variëren in dikte (soms enkele millimeters verschil tussen stukken) en met een cementpap of stabilisé onderlaag kun je die variaties opvangen. Door voldoende verse mortel te leggen en elke steen licht in de specie te kloppen, zorg je dat het oppervlak vlak en stabiel komt te liggen . Eenmaal de legmortel is uitgehard, worden de brede voegen meestal opgevuld met voegmortel of een speciale zand-cementvoeg. Het advies van professionals is om vóór het invoegen de steenoppervlakken te behandelen met een pre-sealer – een tijdelijke impregneerlaag . Dit voorkomt dat cementsluier diep in de poriën van de steen dringt en maakt het schoonmaken nadien makkelijker. Bij het voegen zelf kiest men vaak voor een voegspecie met een grove zandbasis en eventueel polymeren, die geschikt is voor voegen tot wel enkele centimeters breed. Zorg ervoor dat de voegen volledig gevuld zijn en veeg overtollig materiaal tijdig van de steen voordat het uithardt. Tot slot kan, na volledige droging, een eindsealer worden aangebracht om het geheel te beschermen (hierover meer bij onderhoud).

Bij de installatie is het ook belangrijk om een goed legplan te hebben. Leg de verschillende flagstones eerst dry-fit (los) op hun plek om te spelen met de pasvorm en mooiste kant boven. Probeer variatie in grootte en kleur goed te verdelen voor een harmonieus geheel. Vaak moeten randstukken of te grote platen enigszins bijgeklopt of geslepen worden om ze passend te maken – doe dit voorzichtig, zodat de natuurlijke look behouden blijft. Tip: Gebruik een touwtje of lat om referentiehoogtes uit te zetten over het vlak . Zo kun je tijdens het leggen controleren of geen enkele steen te hoog of te laag ligt ten opzichte van het gewenste niveau. Mochten bepaalde flagstones toch iets uitsteken, dan kun je ze met een rubberen hamer vlak tikken terwijl de mortel nog vers is . Het geduld en vakmanschap die in het leggen van flagstones kruipen, worden ruimschoots beloond door het unieke eindresultaat – geen twee flagstone-terrassen zijn hetzelfde, en de organische patronen geven een ongeëvenaarde sfeer.

Onderhoud: Eén van de grote voordelen van natuursteen is dat het in principe erg lang meegaat. Flagstone-oppervlakken verouderen doorgaans mooi en vragen relatief beperkt onderhoud, mits je ze goed behandelt. Regelmatig onderhoud bestaat uit simpelweg vuil en bladeren verwijderen (vegen of blazen) en af en toe schrobben met warm water en een harde borstel . Zo voorkom je dat algen, mos of vuil zich vastzetten op het oppervlak. Ontstaat er toch groene aanslag, gebruik dan een geschikt algendodend middel of een mild alkalisch reinigingsproduct specifiek voor natuursteen. Wees voorzichtig met hogedrukreinigers – een zachte reiniging kan geen kwaad, maar te dicht en te hard spuiten kan de steen of voegmortel beschadigen, zeker bij zachtere steensoorten. Vermijd ook zure schoonmaakmiddelen op kalkhoudende flagstones (zoals travertijn of sommige zandstenen), omdat die het oppervlak kunnen aantasten.

Omdat flagstones buiten aan weer en wind blootstaan, is het verstandig om ze te beschermen tegen vlekken en vochtindringing. Een kwalitatieve impregneer-sealer vormt een onzichtbare barrière die water en vuil afstoot, terwijl de steen kan blijven ademen . Zo’n behandeling beschermt poreuze flagstones tegen vocht, vorstschade, vlekken en UV-verkleuring . Met een goede impregnatie voorkom je dat olie, wijn, bladgroen of barbecuevet intrekken in de steen – je hebt dus meer tijd om morsvlekken te verwijderen voordat ze schade doen. Meestal volstaat het om een natuursteen eens in de paar jaar opnieuw te impregneren, afhankelijk van de slijtage en weersomstandigheden. Let wel: kies altijd een sealer die geschikt is voor jóuw steensoort (een product voor bijvoorbeeld dicht kwartsiet is anders dan voor poreuze travertijn).

Specifiek bij travertijn en andere kalkstenen flagstones is onderhoud iets intensiever: door hun open structuur vragen ze periodieke reiniging en een aangepaste behandeling om hun schoonheid te behouden . Het tijdig verwijderen van vuil uit de poriën (met een stofzuiger of door te schrobben) en het bijvullen of herstellen van eventuele openingen zorgt ervoor dat de steen er mooi blijft uitzien. Voor alle natuursteen geldt: hoe beter je van meet af aan beschermt en onderhoudt, hoe langer hij meegaat. Gelukkig kan je voor deskundig advies altijd terecht bij specialisten. Zo biedt Stone NV bijvoorbeeld uitgebreide kennis, technisch advies en fiches om de juiste keuzes te maken in materiaal én onderhoud voor elk project . Met de juiste zorgen behoudt je flagstone terras of vloer vele jaren zijn natuurlijke pracht en unieke karakter.

Conclusie

Flagstones vertegenwoordigen een perfecte mix van natuur, geschiedenis en design. Hun onregelmatige vormen en kleuren brengen leven in elke ruimte, of het nu gaat om een modern stadsdak, een landelijk terras of een gezellige leefkeuken. Door de rijke variatie aan steensoorten – van Braziliaanse kwartsiet tot Griekse leisteen, van Italiaanse porfier tot Turkse kalksteen – is er voor elke smaak en toepassing een geschikte flagstone te vinden. Bovendien vertellen deze stenen een verhaal: ze verbinden ons met eeuwenoude bouwtradities en halen de schoonheid van de natuur naar voren in hedendaagse projecten.

Bij het kiezen van flagstones is het raadzaam om niet alleen op kleur en stijl te letten, maar ook op praktische eigenschappen zoals slipvastheid, dikte en onderhoudsbehoefte. Een ervaren natuursteenspecialist kan hierbij helpen. Zo heeft Stone NV, met bijna een eeuw ervaring in natuursteen, diverse exclusieve flagstones in huis (denk aan Albino Yellow en Flamingo kwartsiet) die je nergens anders ter wereld vindt . Dergelijke experts denken mee over de creatieve invulling én de technische uitvoering, zodat jouw flagstone-project niet alleen esthetisch indrukwekkend is maar ook duurzaam en onderhoudsvriendelijk.

Kortom, of je nu architect, interieurliefhebber of aannemer bent – flagstones bieden een in-depth mogelijkheden om ruimtes te verfraaien. Van binnenvloer tot buitenterras, ze creëren een blijvende indruk met hun natuurlijke elegantie. Met de juiste keuze van steensoort, een doordachte plaatsing en gepast onderhoud geniet je van een unieke vloer of verharding die met de jaren alleen maar mooier wordt.



Laat je inspireren door het rijke aanbod en de tijdloze aantrekkingskracht van flagstones, en ontdek hoe deze polygonale parels jouw woon- of projectomgeving naar een hoger niveau kunnen tillen. Contacteer ons nog vandaag!